Tradycyjnie w ostatnią sobotę września odbyła się uroczystość upamiętniająca bitwę pod Mełchowem, która miała miejsce w 1863 roku. Jej organizatorami byli: Lelowskie Towarzystwo Kulturalno-Historyczne im. Walentego Zwierkowskiego, Urząd Gminy Lelów oraz Gminny Ośrodek Kultury w Lelowie.

Uroczystości rozpoczęła msza św. prowadzona przez kapelana Pułku Żuawów Śmierci ks. Stanisława Strycherczyka i ks. proboszcza parafii pw. św. Marcina w Lelowie - Henryka Młynarczyka. Następnie uczestnicy przemaszerowali pod mogiłę powstańczą w Mełchowie, gdzie odbył się apel poległych przeprowadzony przez harcerzy Hufca Lelów i zostały złożone wiązanki kwiatów. Chwilę potem Robert Osiński – dowódca Pułku Żuawów Śmierci przedstawił wspomnienie o bitwie pod Mełchowem. Przemówienia okolicznościowe wygłosili: wicestarosta Powiatu Częstochowskiego - Henryk Kasiura, radna Powiatu Częstochowskiego - Marianna Dziura, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego - Stanisław Gmitruk oraz Wójt Gminy Lelów - Krzysztof Molenda. Warto zwrócić uwagę na wiele słów pochwały skierowanych do organizatorów za żywą lekcję historii dla mieszkańców gminy Lelów, a w szczególności dla licznie zgromadzonej młodzieży. Z okazji sobotniej uroczystości w Mełchowie na ręce organizatorów wpłynęły listy gratulacyjne od: Poseł na Sejm RP Lidii Burzyńskiej, Europoseł Jadwigi Wiśniewskiej, Wicewojewody Śląskiego Mariusza Trepki oraz Marszałka Województwa Śląskiego Wojciecha Saługi.

Następną część spotkania rozpoczął koncert orkiestry dętej działającej przy GOK w Lelowie. Inscenizację bitwy z 1863 r. poprowadzili prezes LTH-K Mirosław Skrzypczyk i Wiceprezes LTH-K Zbigniew Bryła. Wzięły w niej udział grupy rekonstrukcyjne: Pułku Żuawów Śmierci, Grupy Rekonstrukcji Historycznej 9 Rota 1863 r., kawalerii rosyjskiej, jazdy powstańczej, kosynierów z Lelowa, oddziału artylerii oraz uczniów Gimnazjów z Lelowa. W tym roku organizatorzy wzbogacili inscenizację o inne wątki wydarzeń z powstania styczniowego - oprócz starć zbrojnych mogliśmy zobaczyć zwykłe prace mieszkańców miejscowości, brankę polskich chłopów do szeregów rosyjskich, a także postawę polskiej szlachty podczas aresztowania przez Rosjan. Sceny walki polskich powstańców z Moskalami wzbogacały emocje i przeżycia polskich chłopów.

Obchody uroczystości upamiętniających 153. rocznicę Bitwy pod Mełchowem są formą działalności Lelowskiego Towarzystwa Historyczno-Kulturalnego mającą wyjątkowe znaczenie. Integrują lokalną społeczność, pogłębiają wśród młodzieży znajomość historii regionu, a ponadto podkreślają wartość dóbr historycznych i kulturowych przekazywanych następnym pokoleniom.